Балаңыздың тіл кемістігі болмауы үшін не істеу керектігін білесіз бе?
Бала тілінің дұрыс дамуы – оның жалпы ойлау қабілетінің, қарым-қатынас жасау мүмкіндігінің және болашақтағы оқу жетістігінің негізі. Логопед маман ретінде ата-аналарға келесі толық кеңестерді ұсынамын:
1. Сөйлеу ортасын құру
Балаңызбен жиі және мәнді сөйлесіңіз. Күнделікті тұрмыста болған оқиғаларды, ойыншықтар мен жануарлар туралы әңгімелесіңіз. Бұл баланың сөздік қорын арттырады.
Сұрақтар қойып, жауап беруге ынталандырыңыз. "Бұл не?", "Қайда?", "Қалай?" деген сұрақтар баланың сөйлеуін белсендіреді.
2. Дыбыстық мәдениетті дамыту
Баланың дұрыс сөйлеуін бақылаңыз. Егер ол сөздерді бұзып айтса, оны мазақтамай, дұрыс үлгісін көрсетіңіз.
Таза және анық сөйлеңіз. Бала ересектердің сөйлеуіне қарап үйренеді, сондықтан сөйлеу мәдениетіңіз өте маңызды.
3. Есту және артикуляциялық жаттығулар
Әртүрлі дыбыстарды естіп, тануға көмектесіңіз. Мысалы, жануарлардың немесе көліктердің дауысын ажырату — есту қабілетін дамытады.
Артикуляциялық гимнастика жасаңыз. Бұл тіл, ерін, жақ бұлшықеттерін дамытуға көмектеседі. Арнайы жаттығулар арқылы бала дұрыс дыбыстауға дағдыланады.
4. Ойын арқылы дамыту
Тіл дамыту ойындарын қолданыңыз. Мысалы: "Суретті сипатта", "Қай сөз артық?", "Сөзден сөйлем құрастыр".
Музыкалық және қимыл-әрекеттік ойындар сөйлеуді, ырғақты және есту қабілетін дамытады.
5. Кітап оқу
Ертегілер мен өлеңдерді бірге оқыңыз. Бұл баланың тіл байлығын дамытып қана қоймай, сөйлем құрылымын меңгеруге көмектеседі.
Кітаптағы суреттер бойынша әңгіме құруға мүмкіндік беріңіз. Бұл баланың өз ойын еркін жеткізуіне үйретеді.
6. Гаджеттерді шектеу
Теледидар мен смартфонды шамадан тыс қолдануға жол бермеңіз. Олар бала мен ата-ана арасындағы тірі қарым-қатынасты азайтып, сөйлеу дамуын тежейді.
7. Уақытында маманға жүгіну
Егер бала 2 жасқа дейін 10-15 сөз айтпаса, 3 жасқа дейін жай сөйлемдер құрай алмаса немесе дыбыстарды бұзып айтса – логопедке қаралған дұрыс.
Тіл кемістігін ерте анықтау мен түзету – оны табысты әрі тез жеңуге жол ашады.