Кіріспе

Музыка – баланың жан дүниесін тербейтін, ішкі сезімін оятатын және шығармашылыққа жетелейтін құдіретті өнер. Ерте жастан музыкалық тәрбие алған балада эмоциялық сезім, әсемдікке құштарлық, қиял мен есте сақтау қабілеті дамиды. Музыканың көмегімен баланың шығармашылық ойлауын, өзін еркін білдіру қабілетін дамытуға болады.
 Мектепке дейінгі жаста баланың музыкалық қабілетін байқап, оны дамыту – музыка жетекшісінің маңызды міндеттерінің бірі. Бұл бағытта жүйелі жұмыс жүргізілсе, бала бойында өнерге деген сүйіспеншілік пен сенім пайда болады.

Негізгі бөлім

1. Музыканың бала дамуына әсері
    - Сөйлеу қабілеті: Ән айту арқылы баланың дикциясы, сөздік қоры, мәнерлі сөйлеуі артады.
    - Есту қабілеті: Музыкалық дыбыстарды ажырата білу, биік-төмен ноталарды тану дағдылары қалыптасады.
    - Қимыл-қозғалыс: Музыкамен қимылдау арқылы баланың ырғақ сезімі, дене үйлесімділігі дамиды.
    - Қиял мен шығармашылық: Музыкалық суреттеулер, образ жасау, өзін сахнада еркін ұстау арқылы баланың шығармашылық ойлауы артады.
    2. Музыка арқылы шығармашылықты дамыту жолдары
    а) Ән айту
    - Баланың жас ерекшелігіне сай әндерді таңдау.
    - Әнді мәнерлеп, көңіл-күймен орындауға үйрету.
    - Ән мазмұны арқылы бала бойына жақсы қасиеттер сіңіру.
    
    б) Музыкалық-ырғақты қимылдар
    - Музыканың ырғағына сай дене қимылдарын жасау.
    - Би элементтерін қолдану (мысалы, халық билері).
    - Қозғалыс арқылы сезім мен көңіл-күйді білдіру.
    в) Музыкалық ойындар
    - "Қандай аспап?" ойыны (аспап дыбысын ажырату).
    - "Көңіл-күйді тап" (музыканы тыңдап, қандай көңіл күй екенін айту).
    - Ырғақтық ойындар (қол шапалақтау, аяқпен тебу т.б.).
    г) Музыкалық импровизация
    - Балаларға музыкалық аспаптар беріп, өз бетімен дыбыс шығаруға мүмкіндік беру.
    - Қарапайым әуен құрастыру.
    - Әнге өз сөзін ойлап табу, сахналық көрініс құру.
2. 
    3. Қолайлы жағдай жасау
    Шығармашылық қабілетті дамыту үшін балаға:
    - Еркіндік пен сенім,
    - Қолдау мен мадақ,
    - Эмоциялық қауіпсіз орта қажет.
    
    Музыка сабағында бала өзін еркін, сенімді сезінсе, ол белсенді түрде қатысып, шығармашылығын көрсетуге ұмтылады.

Қорытынды

Музыка – бала үшін тек өнер ғана емес, өзін танудың, ойлау мен қиялдың, ішкі әлемін білдірудің құралы. Музыкалық тәрбие арқылы бала өзіне сенімді, рухани бай, шығармашыл тұлға болып қалыптасады.
 
 Музыка жетекшісінің міндеті – әр баланың ішкі қабілетін байқап, оны аша білу. Шынайы көңілмен, жүйелі және шығармашылықпен жұмыс істеген ұстаз ғана баланың жүрегіне жол таба алады.

Тақырыбы: «Баланың тілін дамытуға арналған тиімді жаттығулар мен ойындар»

Мақсаты:  

Ата-аналарға мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілін дамыту бойынша әдіс-тәсілдер мен ойындарды ұсыну арқылы олардың бала тәрбиесіндегі белсенділігін арттыру.

Міндеттері:

- Баланың сөйлеу тілін дамыту жолдарын таныстыру;

- Үй жағдайында қолдануға болатын жаттығулармен таныстыру;

- Ата-аналар мен баланың арасында жағымды қарым-қатынас орнатуға ықпал ету.

1. Дыбыстық есту қабілетін дамыту ойындары

«Не естідің?»  

Бала көзін жұмып, түрлі тұрмыстық дыбыстарды тыңдайды (сағат тықылы, қағаз сытырлауы, қасық тиюі). Дыбысты танып, оның атауын айту керек.  

Мақсаты: есту қабілетін, зейін мен сөз қоры…

Бала айнаға қарап, тіл мен еріннің қозғалыстарын бақылай отырып, дыбыстарды айтады (п, б, м, с т.б.).  

Мақсаты: дұрыс дыбыстауға үйрету.

2. Сөздік қорды байыту ойындары

«Не артық?»  

Мысалы: алма, алмұрт, банан, көлік. Артық сөзді табу арқылы бала заттарды салыстыруды үйренеді.  

Мақсаты: логикалық ойлау мен сөздік қорды дамыту.

«Суретпен сөйлесейік»  

Балаларға сурет көрсетіледі. Олар суретте не көріп тұрғанын сипаттайды.  

Мақсаты: байланыстырып сөйлеу қабілетін дамыту.

3. Қимылмен сөйлеу және рөлдік ойындар

«Кім қалай дыбыстайды?»  

Педагог жануардың атын айтады, бала оның дауысын салып, қимылын көрсетеді.  

Мақсаты: эмоциялық, интонациялық сөйлеуді дамыту.

Рөлдік ойындар:  

«Дүкен», «Дәрігер», «Отбасы» секілді ойындарда бала белгілі бір рөлді сомдайды.  

Мақсаты: сөзбен өз ойын жеткізу, диалог құру.

4. Тақпақ, жаңылтпаш жаттау

Қарапайым 2-4 жолды тақпақтар мен жаңылтпаштарды күнделікті қайталап, жаттату.  

Мысалы:  

«Қар жауып тұр сыртта,  

Шуақ төккен бұлтқа.»

Мақсаты: есте сақтау, сөздің құрылымын түсіну, дикцияны жақсарту.

5. «Сиқырлы қап»  

Қаптың ішіне түрлі заттар (доп, қасық, щетка, ойыншық т.б.) салынады. Бала қолымен сипап, не екенін табуы керек, кейін оны сипаттап айтып береді.  

Мақсаты: тактильдік сезімді, сөздік қор мен сипаттау дағдысын дамыту.

6. «Сөз тізбек»  

Бір бала сөз айтады, келесі бала сол сөздің соңғы дыбысынан басталатын жаңа сөз айтады.  

Мысалы: алма – арба – автобус...  

Мақсаты: зейін, есте сақтау және сөздік қорды кеңейту.

7. «Қай буын қайда?»  

Педагог сөзді екіге бөліп айтады: «ша – на», бала оны толық сөз ретінде қайталайды.  

Мақсаты: буынға бөлу дағдысын қалыптастыру, дұрыс сөйлеуге үйрету.

8. «Суретті құрастыр» (Пазл сипаттау)  

Балаға суреттің бөлшектері беріледі. Құрастырып болған соң, ол не екенін айтып, түсіндіреді.  

Мақсаты: ойлау, сөйлеу, сипаттау қабілетін арттыру.

9. «Менің көңіл-күйім»  

Балаға түрлі эмоцияны білдіретін бет-әлпет суреттері көрсетіледі. Ол соны сипаттап, қашан сондай көңіл-күйде болатынын айтады.   

Мақсаты: эмоционалдық сөздік қорды дамыту, өз сезімін жеткізе білу.

Ұсыныстар:

- Тіл дамыту жұмыстары күн сайын, 10–15 минут көлемінде жүргізілуі тиіс;

- Балаға жылы, қолдаушы қарым-қатынас орнату – табыстың кілті;

Баланы мақтау мен мадақтаудың тиімді жолдары

(Ата-аналарға арналған кеңес)

🎯 Мақсаты:

Ата-аналарға баланы дұрыс және тиімді мақтау жолдарын түсіндіру. Өзін-өзі бағалайтын, сенімді, жауапкершілікті бала тәрбиелеуге ықпал ету.

✅ Неліктен баланы мадақтау маңызды?

• Бала өзін бағалауды үйренеді

• Жақсы әрекеттерді қайталауға ынталанады

• Ішкі мотивациясы дамиды

• Ата-анамен сенімді қарым-қатынас қалыптасады

✅ ҚАЛАЙ ТИІМДІ МАҚТАУҒА БОЛАДЫ?

✔️ Нақты әрі шынайы болыңыз

«Сен суретті өз бетіңше салыпсың — тамаша түстер таңдағансың!»

✔️ Нәтижені емес, үдерісті мақтаңыз

«Сен бұл тапсырманы өз бетіңше орындауға тырыстың — жарайсың!»

✔️ Уақтылы айтып отырыңыз

«Сенің ойыншықтарыңды жинап қойғаның маған қатты ұнады!»

✔️ Баланы өзімен салыстырыңыз

«Бүгін өткен жолғыдан да жақсы орындадың!»

✔️ Ішкі мотивациясын қолдаңыз

«Бұл істі орындаған соң өзіңді қалай сезіндің?»

❌ ЖІБЕРІЛЕТІН ҚАТЕЛІКТЕР:

• Жалпылама мақтау: «Сен мықтысың!»

• Басқамен салыстыру: «Сен Айдостан жақсысың!»

• Тек сыртқы сыйлықпен мақтау

• Өте жиі және орынсыз мадақтау

💬 МАҚТАУ ҮЛГІЛЕРІ:

• «Сенің көмегің маған қатты ұнады.»

• «Сабырмен тыңдағаның өте жақсы болды.»

• «Бүгінгі тапсырмада сен өз бетіңше шешім қабылдадың — жарайсың!»

🌱 ҚОРЫТЫНДЫ:

Баланы мақтау — оның жүрегіне жол табудың ең қарапайым, бірақ ең маңызды тәсілі.
Нақты, шынайы, уақтылы және ішкі мотивацияға бағытталған мадақ — бала дамуына жол ашады.

Жаз – балалардың демалып, таза ауада ойнайтын керемет уақыты. Алайда бұл мезгілде кейбір жұқпалы және маусымдық аурулар көбейеді. Балалардың денсаулығын сақтау үшін ата-аналарға төмендегі кеңестерді ұсынамыз:

🦠 1. Ішек инфекцияларынан сақ болыңыз

Себептері: лас қол, сапасыз тағам, дұрыс сақталмаған су және жемістер.

Сақтану жолдары:

• Баланың қолын үнемі сабындап жууын қадағалаңыз.

• Көшеден немесе ашық жерлерден сатылатын тағамдарды сатып алмаңыз.

• Жеміс-жидектер мен көкөністерді мұқият жуып, тазалап беріңіз.

• Сапалы, қайнатылған немесе бөтелкедегі су ішкізіңіз.

🌡️ 2. Күн өту (күн соғу)

Белгілері: бас ауыруы, дене қызуының көтерілуі, әлсіздік, лоқсу.

Сақтану жолдары:

• Баланы түскі 11:00–16:00 аралығында тікелей күн сәулесінен қорғаңыз.

• Бас киім кигізуді ұмытпаңыз.

• Жеңіл, ауа өткізетін киімдер кигізіңіз.

• Сұйықтықты жиі ішкізіп тұрыңыз (су, морс, айран).

🦟 3. Масалар мен кене шағуы

Сақтану жолдары:

• Табиғатқа шығарда балаға арнайы масаға қарсы крем немесе спрей жағыңыз.

• Аралар мен шыбын-шіркейлердің жанында тамақ ішуден сақ болыңыз.

• Орманға барғанда жабық, ашық түсті киім кигізіңіз.

🧴 4. Тершеңдік пен бөртпе (потница)

Себептері: дененің қызып терлеуі, гигиенаның сақталмауы.

Сақтану жолдары:

• Баланың денесін жиі жуыңыз, құрғақ ұстаңыз.

• Табиғи матадан тігілген, кең киім кигізіңіз.

• Үй ішінде салқын, таза ауа болуын қадағалаңыз.

💧 5. Суды көп ішуді ескеріңіз

• Балалардың ағзасы тез сусызданады, сондықтан күніне бірнеше рет су ішіп отыруын бақылаңыз.

• Тәтті, газды сусындардың орнына табиғи су, жеміс шырынын беріңіз.

👩‍⚕️ Қосымша кеңес:

• Баланың иммунитетін нығайту үшін дәруменге бай тағамдарды жиі беріңіз.

• Белгісіз белгілер байқалса, өздігінен емдемей, дәрігерге көрініңіз.

📌 Есіңізде болсын! Баланың денсаулығы – отбасы бақытының кепілі.

Балалардың жаздық сауықтыру шараларын тиімді өткізу.

2024–2025 оқу жылында №13 бөбекжай-бақша базасында ата-аналарға арналған консультациялық пункт өз жұмысын белсенді түрде жалғастырды. Бөбекжай-бақшаның сайттарында хабарландыру берілді.Консультациялық пункт жұмысының жоспары, ержесі бекітілді.

Хабарландыру бойынша келген ата-аналардан өтініштер қабылданып, сауалнама толтырылды, консультациялық пунктке келетін балалардың тізімі құрастырылды. Өтініш білдірген 5 ата-ана. Тізім бойынша балалардың аты-жөні: Бакирова Ясмина, Мәдібек Асылхан, Ниябек Балнұр, Кашапов Вильдан, Есімбек Әбдінұр.

Жұмыс барысында баланың жеке дамуы, сөйлеу тілі, ойлау қабілеті, мінез-құлқы және мектепке дайындығы бағытында кешенді кеңестер мен практикалық тапсырмалар ұсынылды.

Ата-аналар мен балалар үшін МДҰ-ға келу кестесі құрылып, топтарға бөліну арқылы іске асырылды.

МДҰ-ға бармайтын балалар үшін "Ашық есік күндері" ұйымдастырылып, ата-аналар мен балаларға МДҰ жұмысы таныстырылды.

Ашық есік күндері барысында балаларға түрлі ойындық тапсырмалар ұсынылып, ата-аналармен жеке кеңес жүргізілді.

Жыл бойында келесі тақырыптарда кеңес беру жұмыстары жүргізілді:

"Дос боламыз, бәріміз!" тақырыбында ойын тапсырмалары арқылы балалар арасында достық, қарым-қатынас дағдыларын дамытуға бағытталған жұмыстар ұйымдастырылды.

Саусақ және алақан массажы арқылы баланың сөйлеу тілі, зейіні және ойлау қабілетін дамыту бойынша ата-аналарға тәжірибелік кеңестер берілді.

Психологтың "Қыңырлық пен қыңырлық" тақырыбындағы кеңесі арқылы ата-аналарға қиын мінез-құлықты балалармен қарым-қатынас жасау әдістері түсіндірілді.

Жыл басында балалардың таным процестерін анықтау мақсатында диагностика жүргізілді. 

"Мектепке дейінгі ұйым және үйдегі дамыту ортасы" тақырыбында ата-аналармен сұхбаттар ұйымдастырылып, үй жағдайында баланы дамыту бойынша ұсыныстар берілді.

Консультациялық пункт арқылы ата-анаға жүйелі түрде кеңес берілді.

Ата-аналардың мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға деген қызығушылығы артты, бала дамуына белсенді араласа бастады.

Психологиялық диагностика нәтижесі бойынша балалардың көпшілігінің мектепке дайындығы оң деңгейде екені байқалды.

Саусақ жаттығулары мен массаж әдістері арқылы сөйлеу және ұсақ моторика дамуында оң өзгерістер болды.

Жыл бойы жүргізілген жұмыстар фотосуреттер мен бейнематериалдарға түсіріліп, ата-аналарға Telegram/WhatsApp арқылы таратылды. Бұл балалардың жетістіктерін көрсетуге және ата-аналардың сенімін арттыруға ықпал етті.

Жыл соңында ата-аналардан сауалнама алынып, олардың пікірлері төмендегідей болды:

 100% ата-ана келесі оқу жылында да мұндай кеңестер жалғасса деген ниет білдірді, үйде қолдануға болатын нақты тәсілдер алғанын мәлімдеді және консультациялық көмектің пайдалы екенін айтты.

Консультациялық пункт жұмысы ата-аналар мен МДҰ арасындағы тығыз байланысты арттырып, баланың жан-жақты дамуына қолайлы жағдай жасауға көмектесті. Ата-аналармен жүйелі жұмыс жүргізу баланың дамуын кешенді түрде бақылап отыруға мүмкіндік берді.

жеке жұмыстар туралы мәлімет

 Өткізу мерзімі: 2025 жылғы  қыркүйек – мамыр 

Мақсаты:

       Ата-аналардың өтініші негізінде 2–5 жас аралығындағы балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету, дамуындағы қиындықтарды анықтап, алдын алу.

2024–2025 оқу жылында №13 бөбекжай-бақша базасында ата-аналарға арналған консультациялық пункт өз жұмысын белсенді түрде жалғастырды. Бөбекжай-бақшаның сайттарында хабарландыру берілді. Консультациялық пункт жұмысының жоспары, ержесі бекітілді.

Хабарландыру бойынша келген ата-аналардан өтініштер қабылданып, сауалнама толтырылды, консультациялық пунктке келетін балалардың тізімі құрастырылды. Өтініш білдірген 5 ата-ана.

Ата-аналар консультациялық пунктке алдын ала жазылып, жеке қабылдауға келді.

Сұраныстар келесі мәселелерге қатысты болды:

Балалардың таным процестерін дамыту, қорқыныштар мен өз-өзіне сенімсіздік, құрдастарымен қарым-қатынас қиындықтары, мінез-құлықтағы қыңырлық туралы, мектепке психологиялық дайындық , балабақша мен үйдегі дамыту орта туралы.

Тізім бойынща жас ерекшелігіне сай психологиялық диагностикалық әдістемелер қолданылды:

"Сурет бойынша әңгіме құрау"; "Жануарлар арқылы эмоцияларды тану" ойыны;

"Мен баламын" өзін-өзі тану ойыны, саусақ жаттығулары арқылы моториканы бақылау.

Әр ата-анамен жеке кездесулер ұйымдастырылып, баланың дамуындағы ерекшеліктер мен қажетті қолдау түрлері түсіндірілді.

Кеңесте:

Үй жағдайында дамыту ойындарын қолдану;

Тыныш және қауіпсіз орта қалыптастыру;

Сөйлеу тілін дамытуға бағытталған тапсырмалар ұсынылды;

Баламен эмоционалдық байланыс орнату жолдары түсіндірілді.

4. Түзету-дамыту жұмыстары (балалармен):

3 балаға қысқа мерзімді психокоррекциялық жұмыс жүргізілді:

Сөйлеуді белсендендіруге арналған ойындар;

Рөлдік ойындар (отбасы, балабақша, дүкен);

Эмоцияны білдіру жаттығулары (айнамен жұмыс).

Ата-аналардың өтініші негізінде 2–5 жас аралығындағы балалармен жеке жұмыстар жүргізілді. Ата-аналар консультациялық пунктке қатысып, балаларының даму ерекшеліктері бойынша қажетті кеңес алды. Жүргізілген жұмыстар нәтижесінде балаларда сенімділік, сөйлеу белсенділігі, қарым-қатынас дағдысында оң өзгерістер байқалды. Ата-аналар тарапынан оң пікірлер мен алғыстар айтылды.

Бала — біздің ең қымбат байлығымыз. Оның толыққанды дамуы үшін отбасы мен балабақша арасындағы үйлесімді қарым-қатынас пен орта өте маңызды. Бүгін біз сіздермен баланың дамуына әсер ететін екі негізгі орта туралы — мектепке дейінгі ұйым мен үйдегі дамыту ортасы жайлы сөйлесеміз.

🏫 Мектепке дейінгі ұйымдағы дамыту ортасы

Балабақшада бала:

• Құрдастарымен қарым-қатынас орнатады;
• Әлеуметтік нормаларды үйренеді;
• Тәрбиеші мен мамандардың басшылығымен ойын арқылы білім алады;
• Шығармашылық, қимыл-қозғалыс, тіл және логикалық қабілеттерін дамытады.

Маңызды: Балаға балабақшадағы орта жайлы айту, тәрбиешілермен жиі байланыста болу, балаңыздың күн тәртібін бақылау – ата-ананың тікелей міндеті.

🏠 Үйдегі дамыту ортасы

Отбасы – баланың алғашқы тәрбие мектебі. Үйдегі жылулық пен ата-ананың мейірімі баланың эмоционалдық дамуына ерекше әсер етеді.

Үй жағдайында балаға:

• Өз бұрышы немесе ойын кеңістігі болуы тиіс;
• Кітап оқу дәстүрін қалыптастыру маңызды;
• Ойын арқылы (құрастыру, сурет салу, рөлдік ойындар) дамыту керек;
• Әрбір жетістігіне қуану, мадақтау — өз-өзіне сенімділік қалыптастырады. 

🔄 Отбасы мен балабақша – серіктестер

✅ Баланың табысты дамуы үшін ата-ана мен тәрбиеші бірлесіп әрекет етуі қажет:

• Ашық қарым-қатынас орнатыңыз;
• Кеңестерге құлақ асыңыз;
• Іс-шараларға белсенді қатысыңыз;
• Баланың мінез-құлқы мен дамуындағы өзгерістер туралы хабардар етіңіз.

✅ Ата-аналарға пайдалы кеңестер:

1. Күн тәртібін сақтаңыз – ұйқы, тамақ, ойын және тынығу уақыты реттелсе, бала өзін қауіпсіз сезінеді.
2. Балаңызды тыңдаңыз – оның ой-пікіріне құлақ асып, дұрыс жауап беруге тырысыңыз.
3. Ойын арқылы үйретіңіз – ойын баланың басты қызметі екенін ұмытпаңыз.
4. Жағымды эмоциялар сыйлаңыз – бала өзін бағалауды сізден үйренеді.
5. Тәрбиешімен байланыста болыңыз – даму барысын бірге бақылап отырыңыз.

 Қорытынды:

Мектепке дейінгі ұйым мен үй – баланың жан-жақты дамуына арналған ең маңызды екі орта. Екі жақ та бірлесіп әрекет еткенде ғана, бала үйлесімді, мейірімді, өз-өзіне сенімді тұлға болып қалыптасады.

🧡 Баланың бақыты – сіздің назарыңыз бен махаббатыңызда!